Redactioneel: Tussen verwarring en betekenis: Inleiding op het thema ‘onbehagen en identiteit’

Zondag, H., & Hijweege, N.

189-192

NL

Leven na de shock: Verhaal van een transitie

Scheper, F.

193-194

NL

"Op een gegeven moment liep ik vast. Wat was er aan de hand? Als je bovengemiddeld intelligent bent, kun je heel veel kleine onwaarheden spinnen tot een web van leugens en je daartussen bewegen zonder ge-vangen te raken. Totdat er een storm opsteekt die je leven door elkaar gooit. Voor mij was dat de Corona-pandemie. Ik leefde een leven waarin ik me thuis in mijn gezin en op het werk presenteerde als gewone heteroseksuele man, vader en liefhebbende echtgenoot. Wij waren misschien wel het perfecte gezin en ik was voor mijn ouders het perfecte kind. Maar als ik naar het werk reed, toch gauw anderhalf uur reizen, wist ik niet hoe snel ik me moest omkleden in de vrouw, die ik zo graag had willen zijn. Niemand die het wist, dacht ik althans. Ik kreeg weleens vragen of toespelingen, waarbij ik alles glashard ontkende." ... - Een ervaringsverhaal

Waarom ben ik zo? Zelfbeeld en geslachtelijkheid voor het aangezicht van God

den Heijer, M.

195-203

NL

Wie we zijn als mens wordt sterk gekleurd door ons geslacht. In de ontwikkeling van geslacht en genderidentiteit gedurende de levensloop kunnen variaties in die ontwikkeling leiden tot de existentiële vraag: waarom ben ik zo? Vragen over de eigen geslachtelijkheid kunnen diepingrijpend zijn voor de persoon die de vraag stelt en even onbegrijpelijk voor hen die de vraag niet stellen. Dit artikel gaat in op vragen over het zelfbeeld bij mensen met DSD/intersekse en mensen met genderdysforie, en ook over verschuivingen in zelfbeeld en zelfexpressie, en de mogelijke samenhang met culturele verschuivingen. Het reikt handvatten aan om die vragen te exploreren vanuit christelijk perspectief, voor het aangezicht van God.

zelfbeeld, genderdysforie, DSD, intersekse, pastoraat

Existentieel en essentieel: Genderdiverse ervaringen en denken over het zelfbeeld

Dijkhof, J.

204-209

NL

Als geestelijk verzorger, verbonden aan het Expertisecentrum voor Geslacht & Gender van het Radboudumc in Nijmegen, spreek ik personen die in hun transitieproces ondersteuning wensen op het vlak van zingeving en spiritualiteit. Daarnaast onderzoek ik welke levensvragen onder transpersonen spelen. Zo krijg ik vanuit meerdere perspectieven geregeld een intiem inkijkje in de belevingswerelden van genderdiverse personen. In dit artikel reflecteer ik aan de hand van die belevingswerelden op het zelf. Specifiek verken ik wat genderdiverse ervaringen over het zelfbeeld zeggen. Eerst wijs ik op het contrast tussen persoonlijke en publieke verhalen met betrekking tot gender. Dit contrast verbind ik aan het thema zelfbeeld. Daarna verken ik, aan de hand van verhalen die in interviews met mij gedeeld zijn, twee dimensies die we in het denken over het zelf kunnen onderscheiden: existentieel en essentieel. Vervolgens sta ik stil bij de plek van de ander in de relatie tot dat zelfbeeld, via het concept van de passabiliteit. Dat is de mate waarin de persoon in de maatschappij voor het beleefde gender kan doorgaan. In de conclusie kom ik terug op wat de onderscheiden dimensies in het denken over het zelfbeeld de hulpverlener biedt. Omdat er onder hulpverleners op het vlak van transonderwerpen handelingsverlegenheid bestaat (Sedee, 2022), nodig ik in de conclusie ook uit die handelingsverlegenheid te normaliseren en deze te omarmen als een mogelijkheid tot een open, leerzame ontmoeting.

Dit ben ik en daar ben ik trots op!

Van den Tol, S.

210-211

NL

Ik ben hersteld van de eetstoornis BED, dit is languit binge eating disorder, ook wel eetbuistoornis genoemd. Dit houdt in dat je last hebt van ongecontroleerde eetbuien waarin je in korte tijd zeer grote hoeveelheden eet. Het heeft veel overeenkomsten met boulimia nervosa, echter, het compenseren, bijvoorbeeld door te braken, ontbreekt. Wel had ik erg veel last van het aankomen, ik probeerde dat te compenseren door de volgende dag zo min mogelijk te eten, waardoor ik ’s avonds meestal weer een eetbui kreeg. De eetstoornisstem zit nog steeds in mijn hoofd en zo heel af en toe, in heel moeilijke periodes bijvoorbeeld, komt deze het weleens proberen, maar ik geef haar geen kans meer. Ik hoor haar, ik besef dat ik haar hoor en schuif haar dan ook weer aan de kant.

Het zelfbeeld op de weegschaal

Cornet, W.

212-217

NL

Dit artikel gaat in op de negatieve invloed van obesitas op ons zelfbeeld. De belangrijkste bron van deze invloed ligt buiten de persoon zelf, in het schoonheidsideaal dat de maatschappij hanteert en uitdraagt in media-uitingen. Het effect daarvan is zorgwekkend, aangezien de helft van de Nederlandse bevolking serieus overgewicht heeft en een op de zeven Nederlanders kampt met obesitas. De auteur omschrijft de gewichtsgerelateerde negatieve invloeden op ons zelfbeeld als alarmerend.

zelfbeeld, obesitas, fatshaming, schoonheidsideaal, lichaamsontevredenheid, celebrity rolmodellen, eetstoornis

Anderen weerspiegelen mijn innerlijke demonen

Keijzer, E.

218-220

NL

Een ervaringsverhaal over 'zelfgevoel'

‘Vaak weet ik niet welk deel van de cliënt ik voor me heb’: Een interview met Kiki Biel

Zondag, H., & Biel, K.

221-223

NL

Het ging aanzienlijk anders dan de bedoeling was. Kiki Biel (opleiding Universiteit voor Humanistiek, als geestelijk verzorger werkzaam bij Pro Persona in Wolfheze) zou voor een bijdrage aan dit themanummer enkele cliënten met een dissociatieve identiteitsstoornis (DIS) interviewen. Een paar cliënten verklaarden zich daartoe bereid. Maar toen Kiki Biel voor dat interview concrete afspraken wilde maken trokken ze zich terug. Kiki Biel: ‘Bij deze cliënten was aanvankelijk een bepaalde afsplitsing van de identiteit wel gemotiveerd voor een gesprek, maar toen de afspraken gemaakt moesten worden was een deel dominant dat van niets wist of een gesprek niet aankon. Dit gebeurde meerdere malen waarna ik dacht: dit gaat zo niet werken.’ Daarop werd besloten Kiki Biel zelf te interviewen. Het interview zou gaan over de aard van DIS en de aanpak van de geestelijke verzorging bij deze problematiek.

Identiteit en discrepantie: Onoplosbaar onbehagen

Zondag, H., & Hijweege, N.

224-226

NL

Een slotbeschouwing bij het themanummer

Uit de kunst: In een angstige tuin: Hoe Vincent verlangde naar authentieke spiritualiteit

Bras, K.

227-229

NL

Vincent van Gogh was in 1889 opgenomen in de psychiatrische inrichting in Saint-Rémy. Tussen zijn psychotische aanvallen door had hij heldere tijden, waarin hij naar buiten mocht om te tekenen en schilderen. Ook correspondeerde hij met zijn broer en zijn kunstvrienden. Een van hen, Emile Bernard, schreef dat hij en Paul Gauguin een Gethsemane geschilderd hadden: de Hof van Olijven waarin Christus in doodsnood bad. Vincent schrijft hem dan terug, dat hij daar helemaal niets in ziet. Hij vindt dat moderne kunstenaars geen Bijbelse beelden moeten schilderen, maar dat ze de grote levensvragen van de eigen tijd onder handen moeten nemen. Hij huivert er zelf voor terug om Christus te schilderen. Hij vertelt dan waar hij zelf, kijkend op de tuin van de inrichting, mee bezig is. Het is een schilderij van de tuin als symbool van de angst en nood van de patiënten. Het gaat om De tuin van de inrichting, te zien in het Van Goghmuseum in Amsterdam.

Vincent van Gogh

Boekbespreking: Strijd in de ziel

Dijk, P.

230-232

NL

Bespreking van het boek: Hilberdink, K. (2023). Strijd om de ziel: Het leven van P.C. Kuiper (1919-2002) in de psychiatrie. Amsterdam: Van Oorschot.