Redactioneel

Hegger, A.

221-223

NL

Is goede hulpverlening ook inspirerend? Een verkennend onderzoek naar inspiratie door hulpverleners in de leerlingenzorg

Muynck, B. de, & Baarda, P.

225-234

NL

Goede hulpverlening kent een technische dimensie, een relationele dimensie en een expressieve dimensie. In dit empirische onderzoek in de setting van hulpverlening op scholen door psychologen en orthopedagogen, wordt door middel van vragenlijsten en gesprekken nagegaan door welke dimensies inspirerende hulpverlening gekarakteriseerd wordt. In de ogen van de hulpverleners en van de hulpvragers blijkt allereerst de relationele dimensie en vervolgens de technische dimensie bepalend te zijn voor het al dan niet inspirerend handelen. Uit het kwalitatieve deel van het onderzoek valt af te leiden dat de relationele en de expressieve dimensie nauw met elkaar samenhangen. In de context van de hulpverlening op scholen is de expressieve dimensie van groot belang, omdat het succes van het handelen afhangt van het verstandig en goed getimed opereren in een keten van andere invloeden.

inspiratie, bezieling, leerlingenzorg, hulpverlening, onderwijs

(In)congruente interpretatie van contingente levensgebeurtenissen in de GGZ

Straten, C. van, Scherer-Rath, M., & Hoencamp, E.

235-245

NL

Betekenisgeving aan ingrijpende gebeurtenissen is afhankelijk van ultieme levensdoelen, die verankerd zijn in een levensovertuiging of funderende werkelijkheid van iedere persoon. Nieuwe betekenissen kunnen logisch (congruent) worden opgenomen in het levensverhaal. In dit artikel worden de resultaten van een kwalitatieve pilotstudie naar betekenisgeving aan ingrijpende gebeurtenissen door tien patiënten met schizofrenie of verslavingsproblematiek gegeven. Het gehanteerde interviewinstrument is een waardevol instrument gebleken om betekenisgeving en de bijhorende (in)congruentie in de betekenisgeving te verkennen en in beeld te brengen, ook in een klinische psychiatrische setting. Mensen met psychiatrische problematiek of verslavingsproblematiek lijken hetzelfde mechanisme van betekenis geven te hebben als andere mensen. Relatief weinig patiënten, vier van de tien, vertoonden volledige congruentie. In hoeverre dit een uiting is van onderliggende pathologie en/of bijdraagt aan een verminderd welzijn en zelfrealisatie kan op basis van dit onderzoek niet beantwoord worden.

betekenisgeving, contingentie, ingrijpende ervaringen, funderende werkelijkheid, ultieme levensdoelen, congruentie, GGZ

Mindfulness: integreren of faciliteren binnen christelijke levensbeschouwing en psychologie? Bewust omgaan met mindfulness vraagt om herbezinning binnen gezondheidszorg en kerk

Aalderen, J. van, Haas-de Vries, J.N. de, & Luiten-van de Vliert, N.

246-261

NL

Het eerste deel van dit artikel bestaat uit de presentatie van de empirische studie Bewust omgaan met mindfulness, (Luiten, 2011). Deze studie had tot doel de visie op mindfulness te onderzoeken van christelijke (N = 70) en niet-christelijke therapeuten (N = 39), die werkzaam zijn in de geestelijke gezondheidszorg (GGZ). Hiervoor is gebruikgemaakt van een enquête op basis van expertinterviews. Uit de resultaten komt naar voren dat de visie tussen christelijke en niet-christelijke therapeuten op het gebruik van mindfulness verschillend is. Christelijke therapeuten beschouwen mindfulness eerder als het toepassen van een techniek dan het hanteren van een levenswijze. Dit in tegenstelling tot niet-christelijke therapeuten, van wie het merendeel aangeeft dat mindfulness effectiever is wanneer het als levenswijze wordt gehanteerd. In dit kader hebben christelijke therapeuten vragen over de toepassing van mindfulness, waarbij ze zoekend zijn hoe een mindfulnesstraining kan aansluiten bij hun levensvisie. Terwijl niet-christelijke therapeuten geen spanning lijken te ervaren tussen het beoefenen van mindfulness en hun levensvisie. Het model van Johnson wordt gebruikt om de ver- schillende visies van iedere doelgroep te exploreren en te beschrijven (Johnson, 2010; zie in dit verband tekstkader 2). Het tweede deel van het artikel bestaat uit een beschouwing over mindfulness vanuit een christelijk perspectief. Deze beschouwing is geënt op de resultaten van het onderzoek. In de beschouwing wordt gerea- geerd op het aanpassen van mindfulnesstrainingen voor christenen in de GGZ. De vraag die hierbij centraal staat: is een ‘christelijke mindfulnesstraining’ – gebaseerd op de bestaande mindfulnesstraining en aangeboden in de GGZ – de oplossing? Of is er behoefte aan een aandachtstraining, geworteld in de christelijke (meditatie)traditie?

mindfulness, meditatie, christelijke visies, levensvisie, therapie

Tijd, geest, tijdgeest...

Herbst, M.

262-276

NL

Wie pastorale zorg verleent en wie psychotherapie geeft, moet zijn tijd kennen, werkelijk tijdgenoot zijn voor degene voor wie hij beschikbaar is. Daarin zal hij de balans moeten weten te vinden tussen zich blind overgeven aan de tijdgeest enerzijds, tegenover zich in de voorhoede van een cultuurpessimistische beweging positioneren anderzijds. Hij zal juist opmerkzaam moeten zijn op die plotselinge momenten en mogelijkheden die God geeft, een ‘kairos’, om mensen deelgenoot te maken van de heilzame en zorgzame, maar ook uitdagende nabijheid van God. In deze bijdrage gaat het vooral om de actuele uit- dagingen voor de pastorale zorg in onze tijd. Daarbij komen zaken aan de orde als het nieuwe streven naar deugden, het bedenkelijke verlies van een consistente identiteit, het omgaan met de verhaasting in de mij gegeven tijd.

pastorale zorg, psychotherapie, tijdgeest, kairos

Unlike a rose. On relating spirituality to (mental) health

Walton, M.

277-287

EN

Als de vraag gesteld wordt: ‘Dient spiritualiteit aan het biopsychosociaal model toegevoegd te worden?’, dan is binnen het kader van de vraag het antwoord: ‘ja.’ Het kader is echter problematisch. De problemen hebben betrekking op 1) de aard van de interrelatie en interactie van de verschillende dimensies, 2) de vraag of de gekozen termen in voldoende mate een beschrijving bieden van menselijke complexiteit in relatie tot ziekte en gezondheidszorg en 3) de vraag of ‘spiritualiteit’ een adequate term is voor de ‘ontbrekende’ dimensie. Voorstellen worden gedaan om andere aspecten te onderscheiden, om de sleuteltermen rondom betekenisgeving en levensbeschouwing te ordenen, en om de aandacht van onderzoek naar betekenisgeving en gezondheid te verschuiven van het zoeken naar correlaties naar de effecten van interventies. In ieder geval blijft een ethische imperatief om mensen in hun heelheid te behandelen, inclusief de interrelatie en mogelijke interactie van verschil- lende dimensies van menselijk leven.

biopsychosociaal model, spiritualiteit, zingeving, levensbeschouwing, ethiek, geestelijke gezondheid, existentie, dimensies, zorg

Bij het heengaan van een gigant: Antoon Vergote, 1921-2013

Belzen, J.A. van

288-292

NL

De godsdienstpsychologie rouwt: Vergote is niet meer. Slechts weinigen hebben zoveel betekend voor de ontwikkeling van de godsdienstpsychologie in de tweede helft van de twintigste eeuw als deze man van uitzonderlijke intellectuele capaciteiten, enorme werkkracht en onbesproken persoonlijke integriteit. Geboren op 8 december 1921 te Kortrijk, overleed hij na, zoals de familie het op de rouwkaart formuleert, ‘een mooi leven’ op 10 oktober 2013 in zijn beminde Leuven...

Bladwijzer: Rieben, I. et al. (2013). A thematic analysis of delusion with religious contents in schizophrenia

Verhagen, P.J.

293-294

NL

Bespreking van het artikel: Rieben, I., Mohr, S., Borras, L., Gillieron, C., Brandt, P-Y., Perroud, N. & Huguelet, Ph. (2013). A thematic analysis of delusion with religious contents in schizophrenia. Journal of Nervous and Mental Disease, 201, 665-673.

Boekbespreking: Oomen, P. (red.)(2013). Vrije wil, een hersenkronkel? Wetenschappers en filosofen over een fascinerende vraag

Labooy, G.

295-296

NL

Bespreking van het boek: Palmyre Oomen (red.) (2013). Vrije wil, een hersenkronkel? Wetenschappers en filosofen over een fascinerende vraag. Zoetermeer: Klement. ISBN 9789086871216. 253 pp. € 24,50.

Boekbespreking: Vergunst, P. (red.)(2012). Toch gescheiden: over de complexiteit van een gebroken huwelijk

Bolt, A.

296-299

NL

Bespreking van het boek: Piet Vergunst (red.)(2012). Toch gescheiden: over de complexiteit van een gebroken huwelijk. Zoetermeer: Boekencentrum ISBN 9789023926566. 140 pp. € 15,90.

Boekbespreking: Bruijne, A. de (red.)(2012). Open en kwetsbaar: christelijk debat over homoseksualiteit

Bolt, T. & Bolt, A.

299-304

NL

Bespreking van het boek: Ad de Bruijne (red.) (2012). Open en kwetsbaar: christelijk debat over homoseksualiteit. Barneveld: De Vuurbaak. ISBN 9789055604753. 149 pp. € 19,75.