Redactioneel

De Boer-Sonnenschein

173-176

NL

Gehechtheid en problematische gehechtheid

Schaeffer–van Leeuwen, K.

177-186

NL

In dit artikel wordt beschreven hoe gehechtheid zich ontwikkelt en wat de gevolgen zijn van een problematische gehechtheid. Tevens wordt aandacht besteed aan de intergenerationele overdracht van gehechtheid en de relatie tussen de gehechtheidsontwikkeling en de ontwikkeling van het mentaliserend vermogen. Als laatste worden kort enige mogelijke behandelmethoden genoemd, waarbij duidelijk is dat hier nog veel theorievorming en effectiviteitsonderzoek nodig is.

problematische gehechtheid, mentaliserend vermogen, behandeling

Is er een relatie tussen gehechtheid aan mensen en gehechtheid aan God?

Stulp, H.P.

187-201

NL

Dit artikel beschrijft hoe de gehechtheidstheorie de afgelopen twee decennia een belangrijk theoretisch kader is geworden met betrekking tot onderzoek naar religiositeit. Onderzoeksresultaten lijken uit te wijzen dat onveilige gehechtheid aan mensen weliswaar kan leiden tot intensiever zoeken naar een sterke affectieve relatie met God, maar dat onveilige interne werkmodellen van gehechtheid aan mensen desondanks samenhang blijven vertonen met onveilige interne werkmodellen van gehechtheid aan God. Veilige gehechtheid aan God blijkt vervolgens samen te hangen met psychologische variabelen als coping en welbevinden. Het weinige onderzoek naar de mogelijkheid om onveilige gehechtheid aan God met therapeutische en/of religieuze interventies te beïnvloeden, suggereert dat dit mogelijk is. In het artikel worden klinische implicaties besproken en wordt geconcludeerd dat onderzoek naar de relatie tussen gehechtheid aan mensen en gehechtheid aan God zich meer dient te richten op klinische populaties en op het ontwikkelen en inzetten van impliciete metingen van gehechtheid aan God.

gehechtheidstheorie, objectrelatietheorie, gehechtheid aan God, interne werkmodellen

Religie als gehechtheid: de Godin Award lezing

Granqvist, P.

202-215

NL

In dit artikel schets ik vijf verfijningen die ik en mijn collega’s de laatste tien jaar hebben toegevoegd aan de literatuur over religie en spiritualiteit vanuit het perspectief van de gehechtheidstheorie. Eerst beschrijf ik het principe van sociale correspondentie als aanvulling op het idee dat religiositeit gegeneraliseerde interne werkmodellen van gehechtheid weerspiegelt. Ten tweede focus ik op wat we hebben geleerd van het bestuderen van impliciete processen en het gebruik van experimentele designs in het onderzoek naar religie-als-gehechtheid. Ten derde beschrijf ik de resultaten van onderzoeksprojecten die gehechtheidsassessments hebben gebruikt die gevalideerd zijn voor de ontwikkeling, zoals het Adult Attachment Interview. Ten vierde benadruk ik de noodzaak om een grotere range van ontwikkelingsstadia te betrekken in het onderzoek naar religie-als-gehechtheid en vat ik samen wat we hebben ontdekt met behulp van onderzoeksgroepen bij niet-volwassenen. Tot slot wil ik pleiten voor de toepassing van een breder onderzoeksperspectief op de verbinding tussen gehechtheid en religie/spiritualiteit dan de centrale parameters van het gehechtheidskader voorstellen, door rekening te houden met mogelijke mediatoren tussen gehechtheid en religieuze of spirituele uitkomsten.

gehechtheid, interne werkmodellen, Adult Attachment Interview, religie, spiritualiteit, absorptie

Hij en ik. Denken over mensen met een borderline persoonlijkheidsstoornis die denken over God

Drewes, A.A.

216-225

NL

In dit artikel worden veel voorkomende problemen beschreven in het therapeutische gesprek met christelijke patiënten met een borderline persoonlijkheidsstoornis over hun geloof. Hierbij wordt gebruik gemaakt van de theorie van het mentaliseren en een aantal korte casussen. Beschreven wordt, hoe drie verschillende ervaringsmodi (de teleologische, de psychische equivalentie en de als-of modus) de geloofsbeleving beïnvloeden. Zicht op het mentaliserend vermogen van een patiënte kan helpen bij het faciliteren van het gesprek over het geloof. Verder worden suggesties gedaan om het mentaliserend vermogen weer te herstellen.

mentaliseren, gehechtheid, geloof, borderline persoonlijkheidsstoornis, gesprek

Gehechtheid, mentaliseren en godsrepresentaties

Schaap-Jonker, H.

226-232

NL

De ontwikkeling van een gehechtheidsrelatie en de ontwikkeling van het mentaliserend vermogen zijn parallelle processen die op dynamische wijze met elkaar samenhangen. In deze bijdrage wordt verkend welke aspecten van gehechtheid en mentaliseren de verbinding leggen met de godsrepresentatie en geloof in God. Het vormen van representaties en affectregulatie blijken belangrijke schakels te zijn. Vanuit de theorie wordt de hypothese geformuleerd dat traumatische ervaringen binnen een gehechtheidsrelatie leiden tot een aangetast mentaliserend vermogen, waardoor God moeilijker te representeren is en minder beschikbaar is als gehechtheidsfiguur.

gehechtheid, mentaliseren, godsrepresentatie, affectregulatie

Emotionally Focused Therapy voor paren: Raakvlakken met het christelijk geloof

Dingemanse, P.W.

233-246

NL

Emotionally Focused Therapy (EFT) is een nieuwe relatietherapie, gericht op verbetering van de emotionele verbondenheid in een relatie. Het is gebaseerd op de gehechtheidstheorie en systeemtheorie en gebruikt veel experiëntiële technieken om onderliggende hechtingsangsten en onbeantwoorde hechtingsbehoeftes te bereiken; de therapeut helpt het echtpaar om deze uit te spreken naar de partner. Tevens probeert het de partner te helpen hier adequaat op te reageren. Emotionele wonden kunnen vergeven worden, waardoor de relatie weer herstelt. EFT is een protocollaire en effectieve behandelmethode met een herstelpercentage van ruim 70%. De onderliggende gehechtheidstheorie laat zien dat veilig gehechte mensen een meer positieve identificatie hebben met God en dat bij onveilig gehechte mensen geloof als compensatie kan functioneren voor persoonlijke crisis en onzekerheden. Besproken wordt dat EFT aansluit bij een aantal kernwaarden van het christelijk geloof zoals vergeving en versterking van de onderlinge verbondenheid in relaties. Voorbeelden van toepassing van EFT bij christelijke echtparen komen aan de orde. Praktische aanbevelingen en mogelijkheden voor een pastorale toepassing worden benoemd.

relatietherapie, emotie gerichte therapie, gehechtheid, christelijk geloof, pastoraat