Redactioneel

Hegger, A.T.

91-92

NL

The sacred: A relational psychoanalytic investigation

Jones, J.W.

93-104

EN

The title of this paper, 'The Sacred' refers to Rudolf Otto's book Das Heilige. The paper begins with Otto because he lays out many of the important issues involved in a psychological investigation of the sacred, especially the question of whether the sacred is a unique object of experience or a characteristic of our experience of ordinary objects. The paper then discusses three contemporary psychoanalysts (D.W. Winnicott, Hans Loewald, and Christopher Bollas) from the relational school of psychoanalysis and the ways in which their theorizing illuminates the psychology of the sacred. The philosopher Martin Buber is brought into the discussion because he too approaches divine reality from a relational standpoint.

sacred, religion, relations, psychoanalysis

Paradises regained: Over mystiek, ascese en psychoanalyse

Gerritzen, H.M.J.A.

105-115

NL

Het centrale gevoel van gemis dat veel mensen rusteloos en vol passie op zoek doet gaan naar het verloren paradijs, kan beschouwd worden als de herinnering aan een preambivalente symbiotische toestand die in onze herinnering is geëtst. Aan de hand van de studie van de memoria in de geschriften van de mysticus Juan de la Cruz en hedendaagse researchbevindingen over de blijvende invloed van allervroegste interpersoonlijke levenservaringen op de ontwikkeling van onze hersenen, wordt in dit artikel getracht de mystieke weg een plaats te geven. Als het zo is dat het mystieke verlangen niet meer maar ook niet minder is dan een verbijzondering van de normale menselijke begeerte, streven beide naar het opvullen van het gemis en het terugvinden van het verloren object. De relatie tussen de vorm van begeerte en de eigen levensgeschiedenis komt tot uiting in de symbooltaal en de verbeelding, die een gedeeltelijke vervulling mogelijk maken. Vooral in de fase van de adolescentie staat het individu voor de moeilijke opgave hier een oplossing voor te vinden, teneinde door hervinden van het object een volwassen partnerrelatie te kunnen aangaan en de psychoseksualiteit te integreren in de persoonlijkheid. Een ascetische afweer maar ook een ascetische levenshouding kan daarbij behulpzaam zijn. Wanneer deze ontwikkeling stagneert, is er de mogelijkheid van een psychoanalytische behandeling die door middel van de overdracht en de daarbij behorende ascetische aspecten illusionaire hoop moet zien terug te brengen naar reëel lijden aan het leven en zijn onvolkomenheden.

mystiek, Juan de Ie Cruz, ascese, paradijsverlangen, geheugen, neurobiologie, adolescentie, psychoanalyse

Heiligheid tot sieraad: Interview met Karen Armstrong

Verhagen, P.J., & Hegger, A.T.

116-124

NL

We bevinden ons in een Amsterdams hotel aan de Prinsengracht. De manager van het hotel is zo vriendelijk geweest ons een kleine vergaderruimte ter beschikking te stellen voor het interview. We zijn trouwens met drie interviewers. Ir. Adri Bolt, freelance journalist schrijft voor De Psychiater, het tijdschrift voor de Nederlandse Vereniging voor Psychiatrie en het magazine Hervormd Nederland (HN). Aanvankelijk maakt Karen Armstrong een wat vermoeide indruk, maar dat verdwijnt snel. Ze is die morgen teruggekomen uit Nijmegen, waar ze een dag eerder een lezing over fundamentalisme had gehouden voor studenten. Datzelfde onderwerp staat voor zondag op het programma met een forumdiscussie in Rotterdam. Wij interviewen Karen Armstrong omdat ze op uitnodiging van de Stichting Psychiatrie en Religie op maandag 14 mei 2001 een publiekslezing zal houden in Amstelveen. Het zal gaan over God en de psyche, een onderwerp waarover ze al eerder een voordracht publiceerde (Armstrong, 1997). Haar oeuvre is inmiddels van grote omvang. Het grote internationale succes kwam met Een Geschiedenis van God. Vierduizend jaar jodendom, christendom en islam (1993, Nederlandse editie 1995)· Men sprak van een briljant boek. Maar eerder publiceerde zij al een veelomvattende geschiedenis van Jeruzalem, de heilige stad (1989, Nederlandse editie 1996). Zij schreef een nieuwe inleiding op het boek Genesis, onderzocht het leven van Mohammed en recent Boeddha (2001). Ze maakte opnieuw indruk met een studie over het fundamentalisme (Armstrong, 2000). Het meest aangrijpende boek is dat over haar zeven jaren in het klooster, getiteld Door de Nauwe Poort (1981, Nederlandse editie 1997)· Het boek vertelt hoe haar streven naar heiligheid als bruid van Christus, het sterven aan zichzelf, haar brengt aan de rand van de psychische decompensatie. Haar leven nu heeft iets van een kluizenaar ('anchorite'), die zoals in de Middeleeuwen door de bevolking geraadpleegd wordt in de moeilijke vragen van het leven of bij wie het volk te biecht kon gaan. Een gesprek met een moderne heilige(?). Vanwaar haar succes?

Boekbespreking: Glas, G. (2001), Angst: Beleving, structuur, macht

Mooij, A.W.M.

125-127

NL

Bespreking van het boek: Glas, G. (2001). Angst: Beleving, structuur, macht. Serie Psychiatrie en Filosofie, deel I. Amsterdam: Boom.